14 Mayıs 1948, Ortadoğu’nun siyasi haritasını kökten değiştiren bir tarihtir. Bu tarihte, II. Dünya Savaşı’nın yarattığı karmaşık ortamdan ve siyasi boşluktan yararlanan İsrail Devleti bağımsızlığını ilan etmiştir. İsrail’in kuruluşu, sadece bölge için değil, dünya siyaseti için de önemli bir dönüm noktası olmuştur. Bu süreçte, ABD’nin oynadığı rol ve Türkiye’nin İsrail’i tanıma kararı, olayların gelişimini yakından etkileyen önemli faktörlerdir.
ABD’nin Desteği ve İsrail’in Doğuşu
İsrail’in kuruluşu, ABD’nin Ortadoğu politikalarıyla yakından ilişkilidir. Özellikle II. Dünya Savaşı sonrası dönemde, ABD, bölgedeki siyasi ve ekonomik dengeleri kendi çıkarları doğrultusunda şekillendirmeye çalışmıştır. Yahudi diasporasıyla olan güçlü bağları ve Sovyetler Birliği’nin yükselişi karşısında bir denge unsuru araması Amerika’nın İsrail’e destek vermesinin en önemli nedenleridir.
14 Mayıs 1948’de İsrail’in bağımsızlığını ilan etmesiyle birlikte, ABD Başkanı Harry S. Truman, İsrail’i de facto olarak tanıyan ilk ülkelerden biri olmuştur. Bu karar, İsrail’in uluslararası alanda meşruiyet kazanmasında önemli bir adım olmuştur. Bu tanıma, İsrail’in bağımsızlığını ilan etmesinden sadece 11 dakika sonra gerçekleşti. Ancak ABD’nin İsrail’i “de jure” yani hukuken tanıma işlemi ise 31 Ocak 1949 tarihinde gerçekleşti.
Türkiye’nin İsrail’i Tanıma Kararı
İsrail’i tanıyan ilk Müslüman çoğunluklu ülke olan Türkiye, bu kararıyla bölgedeki dengelerde önemli bir değişikliğe yol açmıştır. Türkiye’nin İsrail’i tanıma kararının temel nedenleri arasında, Sovyetler Birliği’nin yükselişi karşısında Batı ile ilişkileri güçlendirme isteği, Ortadoğu’da siyasi ve ekonomik olarak daha aktif bir rol oynama arzusu ve İsrail’deki Yahudi cemaatiyle olan tarihi bağları gösterilebilir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Bakanlar Kurulu, 24 Mart 1949 tarihinde İsrail’i tanıma kararını almıştır. Bu karar, 1 Nisan 1949 tarihinde resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. (Bazı kaynaklarda, bu tarihin 28 Mart 1949 olduğu belirtilmektedir.) Türkiye, İsrail’i tanıyan ilk halkının çoğunluğu Müslüman ülke olarak tarihe geçti. Türkiye’nin İsrail’i tanımasının ardından iki ülke arasındaki ilişkiler hızla gelişti. 1950’li yıllar İsrail ve Türkiye arasındaki ticaret, ticaret ve diplomasi alanında önemli adımlar içeriyordu.
Sonuç
İsrail’in kuruluşu ve ABD’nin bu sürece verdiği destek, Ortadoğu’nun siyasi haritasını kökten değiştiren önemli bir dönüm noktası olmuştur. Türkiye’nin İsrail’i tanıma kararı ise, hem bölgedeki dengeleri hem de Türkiye’nin dış politikasını etkileyen önemli bir gelişme olarak değerlendirilebilir. Bu süreç, uluslararası ilişkilerde devletlerin çıkarlarının nasıl şekillendiği ve bu çıkarların nasıl gerçekleştirildiği konusunda önemli dersler içermektedir.