TRT Arşiv’de yayınlanan “Halil İnalcık ve İlber Ortaylı Fatih Sultan Mehmet’i Anlatıyor (1985)” videosu, Türk tarihinin en önemli şahsiyetlerinden biri olan Fatih Sultan Mehmet’in hayatını ve eserlerini inceliyor. Bu makalede, videonun metninden yararlanarak Fatih Sultan Mehmet’in fetihleri, imparatorluk kurma becerisi, İstanbul’un yeniden canlandırılması ve Türk kültürüne katkıları gibi konular ele alınacaktır.

Osmanlı tarihinin en önemli padişahlarından  biri olan Fatih Sultan Mehmet, sadece İstanbul’u fetheden bir komutan değil, aynı zamanda imparatorluğun gelişmesinde önemli rol oynayan bir devlet adamı ve aydındır. Bu makalede, Fatih Sultan Mehmet’in askeri başarılarının yanı sıra, yönetimdeki başarısı, yasal ve idari reformları, felsefe ve sanata olan ilgisi ve Türk tarihinin diğer önemli şahsiyetleri ile karşılaştırılması gibi konular ele alınacaktır.

İstanbul’un Fethi ve İmparatorluğun Gelişmesi:

Fatih Sultan Mehmet, 21 yaşında tahta çıktığında, Osmanlı İmparatorluğu’nun en büyük hedefi olan İstanbul’un fethini gerçekleştirmeye kararlıydı. Fatih Sultan Mehmet, İstanbul’un fethine büyük bir titizlikle hazırlandı. Ordusunu modern silahlar ve yeni taktiklerle donatıp, şehri kuşatmak için gerekli tüm malzemeleri topladı. 1453 yılında başlayan kuşatma 53 gün sürdü ve her iki taraf da büyük kayıplar verdi. Sonunda, 29 Mayıs 1453’te Osmanlı ordusu İstanbul’a girmeyi başardı ve Fatih Sultan Mehmet şehri fethetti. Bu tarihi fetih, Osmanlı İmparatorluğu’nda  yeni bir döneminin başlangıcını oldu. II. Mehmed  1453 yılında, sadece 21 yaşındayken, Bizans İmparatorluğu’nun başkenti olan İstanbul’u fethedip tarihi bir başarıya imza attı. Bu fetih, Osmanlı İmparatorluğu’nu bir dünya gücü haline getirdi ve imparatorluğun Avrupa’daki siyasi ve ticari etkisini artırdı.

Fatih Sultan Mehmet, İstanbul’un fethinden sonra şehri yeniden canlandırdı. Kenti önemli bir ticaret ve kültür merkezi haline getirmek için birçok imar faaliyeti yürüttü. Ayasofya’yı camiye çevirdi, Topkapı Sarayı’nı inşa etti ve birçok cami, medrese ve hamam yaptırdı. Bu sayede İstanbul, Osmanlı’nın yeni başkenti ve imparatorluğun kalbi haline geldi.

Bilge Bir Yönetici: Yasal ve İdari Reformlar:

Fatih Sultan Mehmet sadece askeri bir lider değil, aynı zamanda bilge bir yöneticiydi. Osmanlı İmparatorluğu’nu yönetmeye yardımcı olmak için kanunnameler ve idari kodlar oluşturdu. Bu kanunlar, imparatorluktaki düzeni ve adaleti sağlamaya yardımcı oldu ve Osmanlı’nın uzun vadeli başarısına katkıda bulundu.

Fatih Sultan Mehmet, imparatorluğun farklı bölgelerinde uygulanacak kanunnameler hazırlattı. Bu kanunlar, toprak vergisi, ticaret ve ceza hukuku gibi birçok konuyu kapsamaktaydı. Kanunnameler, imparatorlukta düzeni ve adaleti sağlamaya yardımcı oldu ve Osmanlı’nın farklı etnik ve dini gruplar arasında birliği pekiştirdi.

Felsefe ve Sanata İlgi:

Fatih Sultan Mehmet, felsefe ve sanata da büyük ilgi duyuyordu. Klasik Yunan ve Roma düşüncesine hayranlık duyuyor ve bu eserlerin Türkçeye çevrilmesini teşvik ediyordu. Kendisi de şiir ve bilimsel eserler yazdı. Bu sayede Osmanlı’da bir Rönesans dönemi başlatmış ve imparatorlukta bilim ve sanatın gelişmesine katkıda bulunmuştur.

Fatih’in Roma Hayali:

Fatih Sultan Mehmet, Roma’yı fethetmeyi hayal ediyordu. Bu amaçla Gedik Ahmet Paşa’yı İtalya’ya sefere gönderdi. Fakat Fatih’in ölümü üzerine bu sefer yarım kaldı.

Atatürk ve Bumin Kağan ile Karşılaştırma:

İlber Ortaylı videoda Fatih Sultan Mehmet’i Türk tarihinin diğer önemli şahsiyetleri ile karşılaştırıyor. Ortaylı, Fatih Sultan Mehmet’i Göktürk İmparatorluğu’nun kurucusu Bumin Kağan ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk ile benzetiyor. Üç liderin de ortak bir vizyonu olduğunu ve Türk milletinin tarihini değiştirdiğini savunuyor.

Sonuç:

Fatih Sultan Mehmet, Osmanlı tarihinin en önemli ve en saygın liderlerinden biridir. İstanbul’un fethi, imparatorluğun gelişmesi ve Türk milletinin tarihi için dönüm noktası olmuştur. Fatih Sultan Mehmet’in askeri dehası, bilge yönetimi ve sanat ve bilime olan ilgisi, onu sadece bir padişah değil, aynı zamanda bir devlet adamı ve aydın olarak da tarihe kazandırmıştır. Fatih Sultan Mehmet, sadece askeri bir komutan değil, aynı zamanda vizyon sahibi bir devlet adamıydı. İstanbul’un fethi, Osmanlı İmparatorluğu’nun sınırlarını genişletmiş ve imparatorluğun siyasi ve ticari gücünü artırmıştır. Fatih, sadece İstanbul’u fethetmekle kalmamış, aynı zamanda yeni bir imparatorluk kurmak için önemli adımlar atmıştır. Merkezi bir yönetim sistemi oluşturmuş, yasal ve idari reformlar yapmış ve imparatorluğun bürokrasisini güçlendirmiştir.